การพูดแสดงความคิดเห็นเชิงวิจารณ์
คนเราย่อมมีความคิด ความรู้สึกต่อสิ่งต่าง ๆ ที่อยู่รอบตัว ทั้งธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม ข่าวหรือเหตุการณ์ต่าง ๆ ซึ่งสามารถแสดงออกให้ผู้อื่นทราบได้ การพูดแสดงความคิดเห็น โดยเฉพาะในเชิงวิจารณ์นั้น จะมีทั้ง การสนับสนุน และการโต้แย้ง ผู้พูดควรคํานึงถึงสิ่งต่อไปนี้
๑) มีความรู้เกี่ยวกับเรื่องที่พูดเป็นอย่างดี
๒) วิจารณ์ในเชิงสร้างสรรค์ หากไม่เห็นด้วยควรเป็นการติเพื่อก่อ และมีข้อเสนอแนะ
๓) ไม่มีอคติหรือความลําเอียง
๔) หลีกเลี่ยงการวิจารณ์เรื่องส่วนตัวของผู้อื่นและไม่พูดจาส่อเสียด ทับถม เยาะเย้ย สะดวก
๕) ใช้ถ้อยคําสุภาพ กะทัดรัด ชัดเจน และควรยกตัวอย่างประกอบ
๖) มีมารยาทในการพูด ใช้น้ำเสียงนุ่มนวล รู้จักใช้คําขอโทษเมื่อ ผิดพลาด และใช้คําขอบคุณเมื่อได้รับคํายกย่องชมเชย
ตัวอย่าง การพูดแสดงความคิดเห็นเชิงวิจารณ์
คุณลุงของฉันมีหลานชายคนหนึ่งเป็นเด็กกําพร้า พ่อแม่ของเขา เสียชีวิตด้วยอุบัติเหตุทางรถยนต์จึงไม่ได้เรียนต่อ คุณลุงสงสารมาก กลัวหลานจะลําบาก จึงไปรับมาอยู่ด้วยและให้รับใช้คุณลุงอย่าง ใกล้ชิด หลายปีผ่านไปหลานของคุณลุงเติบโตขึ้นใกล้จะเป็นหนุ่มแล้ว ก็ยังรับใช้คุณลุงเหมือนเดิม ฉันเริ่มรู้สึกกังวลกับวิธีการดูแล เลี้ยงหลานของคุณลุงและไม่เห็นด้วยกับวิธีการนี้ เพราะต่อไปถ้าสิ้นคุณลุงแล้ว เด็กคนนี้จะเลี้ยงตัวเองได้อย่างไร คุณลุงน่าจะส่งเสริมให้หลานได้เรียนหนังสือแล้วฝึกอาชีพ เพื่อให้มีความรู้ ติดตัวไปทํามาหากินในวันข้างหน้า