การสรุปความ
การเขียนสรุปความหรือย่อความเรื่องที่ฟังหรืออ่าน จะช่วยให้สามารถ นําสาระสําคัญมาใช้ประโยชน์ โดยเฉพาะการค้นคว้าความรู้จากแหล่งความรู้ จากผู้รู้ หรือจากเอกสารที่เกี่ยวข้อง วิธีการสําคัญที่ช่วยให้การสรุปความหรือ ย่อความได้ครอบคลุมสาระสําคัญของเรื่อง คือ
๑) การตั้งคําถามเพื่อหาคําตอบจากเรื่องที่ฟังหรืออ่าน ว่าผู้พูด หรือผู้เขียนต้องการให้รับรู้ในเรื่องใด มีใครเกี่ยวข้อง ผู้เกี่ยวข้องทําอะไรบ้าง ทําอย่างไร และเกิดผลอย่างไร เช่น
เรื่อง การใช้ภาษาถิ่นในท้องถิ่นของนักเรียน
ประเด็นคําถาม
* ภาษาถิ่นที่ใช้ในท้องถิ่นเป็นภาษาถิ่นใด
* กลุ่มคนที่ใช้ภาษาถิ่นคือกลุ่มใด
* โอกาสใดที่มีการใช้ภาษาถิ่น
* เกิดผลอย่างไรเมื่อมีการใช้ภาษาถิ่น ฯลฯ
๒) การใช้แผนภาพความคิด หรือใช้แผนภาพโครงเรื่องช่วยในการสรุป ความหรือย่อความ โดยเขียนคําสําคัญหรือข้อความ แสดงสิ่งที่เข้าใจว่าเป็น เช่นนั้นไว้ในแผนภาพ เพื่อนํามาเรียบเรียงให้ได้ความครบ ครอบคลุมความรู้ ไว้ทั้งหมด เช่น
ตัวอย่าง แผนภาพความคิด
