เกณฑ์มาตรฐานการเจริญเติบโตของเด็กไทย
ความหมายและคำจำกัดความของนํ้าหนักและส่วนสูง
น้ำหนัก : น้ำหนักรวมที่ประกอบไปด้วยส่วนต่างๆ ได้แก่ ไขมัน กล้ามเนื้ออวัยวะต่างๆ โครงกระดูก และของเหลวภายในร่างกาย
•น้ำหนักปกติ
น้ำหนักของบุคคลที่สัมพันธ์กับอายุ ส่วนสูง และโครงสร้างของร่างกาย ซึ่งผู้ที่มีสุขภาพดีย่อมมีน้ำหนักตัวใกล้เคียง กับน้ำหนักปกติตามเกณฑ์มาตรฐาน
•น้ำหนักผิดปกติ น้ำหนักของบุคคลที่ไม่สัมพันธ์กับอายุ ส่วนสูง และโครงสร้างของร่างกายตามเกณฑ์ที่กำหนดไว้ มี ผลทำให้ร่างกายผิดปกติ คือ อ้วนหรือผอมเกินไปและส่งผลกระทบต่อสุขภาพของบุคคลได้
ส่วนสูง :ความยาวของร่างกายตั้งแต่ส่วนบนสุดของศีรษะลงมาจนถึงฝ่าเท้าส่วนสูงของร่างกายเป็นเครื่องชี้วัดกาเจริญเติบโต และพัฒนาการทางด้านร่างกาย ส่วนสูงนั้นจะเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ และหยุดการเจริญเติบโตเมื่ออยู่ในช่วงวัยรุ่นตอนปลาย
น้ำหนักและส่วนสูงตามเกณฑ์อายุ
มีอยู่ 2 รูปแบบ
•เกณฑ์มาตรฐานที่เป็นข้อมูลตัวเลข
เป็นการแสดงข้อมูลเป็นตัวเลขว่า ในกลุ่มอายุต่างๆ นั้น ควรมีน้ำหนักและส่วนสูงอยู่ในระดับใดจึงจะเหมาะสม โดยใช้ข้อมูลเกณฑ์มาตรฐานการเจริญเติบโต ของกรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข พ.ศ. 2543 ซึ่งได้กล่าวถึงน้ำหนักและส่วนสูงของเด็กวัยเรียน และวัยรุ่น โดยนับตั้งแต่อายุ 7-19 ปี เป็นสำคัญ เนื่องจากช่วงอายุดังกล่าวถือเป็นวัยที่มีการเจริญเติบโตและพัฒนาการทางด้านต่างๆ ที่ต่อเนื่องกันมา
•เกณฑ์มาตรฐานที่เป็นกราฟแสดงเกณฑ์อ้างอิงการเจริญเติบโต
เป็นการนำข้อมูลตัวเลขมาแสดงด้วยกราฟ โดยจุดข้อมูลต่างๆ ลงบนกราฟ แล้วเชื่อมโยงข้อมูลแต่ละจุดเพื่อแสดงถึงระดับ การเจริญเติบโตและแนวโน้มที่เปลี่ยนแปลงไป
การประเมินการเจริญเติบโตและพัฒนาการทางร่างกาย มีวิธีการ 3 วิธี
1.การประเมินน้ำหนักตามเกณฑ์อายุ เป็นการเปรียบเทียบน้ำหนักที่ควรจะเป็นตามช่วงอายุต่างๆ หากนักเรียนมีน้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์อายุ ก็จะบ่งชี้ถึงปัญหาการขาดสารอาหารประเภทโปรตีนและพลังงาน ซึ่งมีผลกระทบต่อการเจริญเติบโตโดยรวม
2.การประเมินส่วนสูงตามเกณฑ์อายุ เป็นการเปรียบเทียบส่วนสูงที่ควรจะเป็นตามช่วงอายุต่างๆ หากนักเรียนมีส่วนสูงต่ำกว่าเกณฑ์อายุ ก็จะบ่งชี้ว่านักเรียนมีการขาดสารอาหารอย่างยาวนานซึ่งส่วนใหญ่การขาดสารอาหารมักจะมีความสัมพันธ์กับฐานะทางเศรษฐกิจของครอบครัว
3.การประเมินน้ำหนักตามเกณฑ์ส่วนสูงในวงการแพทย์ โดยส่วนใหญ่จะนิยมใช้ค่าดัชนีมวลกาย (Body Mass Index : BMI) ในการประเมิน ซึ่งใช้ประเมินภาวะอ้วนและผอมในผู้ใหญ่ตั้งแต่อายุ 20 ปีขึ้นไป โดยมีสูตร การคำนวณดังนี้
