ระบบย่อยอาหาร
เป็นระบบของอวัยวะของร่างกาย มีหน้าที่ย่อยอาหารให้มีอนุภาคขนาดเล็กลง จนร่างกายสามารถดูดซึมและนำไปใช้ได้
อวัยวะในระบบย่อยอาหาร
- ปาก
- หลอดอาหาร
- กระเพาะอาหาร
- ลำไส้เล็ก
- ลำไส้ใหญ่
- ไส้ตรง
- ทวารหนัก
ปาก
เป็นช่องมีลิ้น และฟันอยู่ภายใน
หน้าที่ : เป็นทางเข้าของอาหาร มีฟันสำหรับตัด สับอาหารให้มีขนาดเล็ก มีลิ้นตะล่อมคลุกเคล้าอาหารกับน้ำลายและเอนไซม์
ต่อมน้ำลาย (Salivary Gland) มีทั้งหมด 3 คู่ เป็นเหมือนสารหล่อลื่นช่วยใน การบดเคี้ยวอาหาร และช่วยให้การกลืน อาหารง่ายขึ้น และยังมีเอนไซม์อะไมเลส ช่วยย่อยแป้งให้เป็นน้ำตาล ดังนั้น เวลาเคี้ยวข้าวจึงทำให้เกิดรสหวาน
หลอดอาหาร
เป็นท่อจะบีบและคลายตัว (เพอริสทัลซิส) เพื่อส่งก้อนอาหาร ให้เคลื่อนลงสู่กระเพาะอาหาร
กระเพาะอาหาร
เป็นถุงรูปตัว J ผนังด้านในมีลักษณะเป็นคลื่น เรียกว่า “รูกี” (Rugae) ช่วยเพิ่มพื้นผิวของกระเพาะอาหาร ทำให้ประสิทธิภาพในการย่อยอาหารเพิ่มมากขึ้น นอกจากนี้ยังช่วยให้กระเพาะสามารถเพิ่ม และขยายขนาดของกระเพาะอาหารขณะรับประทานอาหาร
ลำไส้เล็ก
ลำไส้เล็กเป็นส่วนที่ยาวที่สุดของระบบย่อยและทางเดินอาหาร ต่อมาจากกระเพาะอาหาร มีความยาวประมาณ 7 – 8 เมตร ยาวที่สุดของระบบย่อยและทางเดินอาหาร ผนังด้านในมีลักษณะยื่นออกมาคล้ายนิ้วมือจำนวนมาก เรียกว่า วิลลัส (Villus พหูพจน์เรียกว่า วิลไล Villi) เพื่อเพิ่มพื้นที่ผิวในการดูดซึมสารอาหารที่ย่อยแล้ว
-
- วิลไล : น้ำตาลโมเลกุลเดี่ยว กรดอะมิโน เกลือแร่ วิตามินที่ละลายน้ำ ถูกดูดซึมที่เส้นเลือดฝอย กรดไขมัน กลีเซอรอล วิตามินที่ละลายในไขมันถูกดูดซึมที่ท่อน้ำเหลือง
ลำไส้ใหญ่ และ ทวารหนัก
- ดูดซึมน้ำ เกลือแร่ และวิตามิน บีบตัวส่งกากอาหารไปยังทวารหนัก
- บีบตัว ขับกากอาหาร ออกนอกร่างกาย
อวัยวะช่วยย่อยอาหารไม่ใช่ทางผ่านของอาหาร
ตับ : สร้างน้ำดีไปเก็บที่ถุงน้ำดี
ตับอ่อน : สร้างเอนไซม์ ส่งไปยังลำไส้เล็ก เพื่อช่วยย่อยอาหาร
ถุงน้ำดี : เก็บน้ำดี และส่งไปยังลำไส้เล็ก น้ำดี : ทำให้ไขมันแตกตัวมีขนาดเล็กลง จึงง่ายต่อการย่อยโดยเอนไซม์
การย่อยเชิงกล (Mechanical digestion)
เป็นกระบวนการทำให้อาหารมีขนาดเล็กลง แต่ยังไม่เล็กสุด จึงไม่สามารถดูดซึมเข้าเซลล์ได้
เปลี่ยนขนาด องค์ประกอบทางเคมีเหมือนเดิม
การย่อยเชิงเคมี (Chemical digestion)
เป็นการย่อยอาหารให้มีขนาดเล็กที่สุด จนสามารถดูดซึมเข้าสู่เซลล์ได้ โดยการใช้เอนไซม์(Enzyme) ซึ่งอาหารที่มีการย่อย ได้แก่ คาร์โบไฮเดรต โปรตีน และไขมัน ⌦ ส่วนเกลือแร่ และวิตามินจะดูดซึมเข้าสู่ร่างกายได้โดยตรง ไม่ต้องผ่านกระบวนการย่อย เปลี่ยนโครงสร้างทางเคมี
โมเลกุลเล็กสุดของการย่อย
โปรตีน : กรดอะมิโน
คาร์โบไฮเดรต : น้ำตาลโมเลกุลเดี่ยว เช่น กลูโครส
ไขมัน : กรดไขมัน + กลีเซอรอล
แนวทางการดูแลอวัยวะในระบบย่อยอาหาร
- รับประทานอาหาร ให้ครบทุกหมู่
- รับประทานอาหาร ในปริมาณพอเหมาะ
- รับประทานอาหาร ให้ตรงต่อเวลา
- รับประทานอาหาร ที่สะอาด
- เคี้ยวอาหาร ให้ละเอียด